LÀM THẾ NÀO VÀ TẠI SAO CẦN PHẢI THÀNH THỤC KỸ THUẬT DỰNG PHIM VÔ HÌNH

Điều thể hiện rõ nhất tài năng của một người dựng phim là một câu chuyện hấp dẫn – trong đó người xem quên mất rằng họ đang xem một bộ phim. Bàn tay của người dựng phim dệt nên một tấm thảm từ các footage và các yếu tố liền mạch và liên tục với nhau. Nếu người dựng phim đủ giỏi, sự liên tục đó liền mạch đến mức mỗi cú cắt dựng đều trở nên vô hình.

Tác giả: Chris Ace Gates

Một trong những niềm vui của người dựng phim là biến điều không thể thành có thể, và sức mạnh để biến những thứ hữu hình thành vô hình.

Dựng phim vô hình (invisible edit) tồn tại dưới nhiều hình thức và khá khó phát hiện. Nếu một bản dựng thực sự vô hình, khán giả sẽ không bao giờ biết rằng nó tồn tại. Dựng phim vô hình được dùng để kết nối nhiều shot với nhau, tạo ra ảo giá rằng nó chỉ là một take duy nhất, không bị gián đoạn. Shot đơn này không nhất thiết phải là một long take, mà có thể được sử dụng để chuyển đổi giữa không-thời gian. Có nhiều cách để tạo một bản dựng vô hình, và cũng có nhiều lý do để sử dụng chúng.

Một chuyển động liên tục

Một trong những khả năng tuyệt vời của điện ảnh là ghi lại một khoảnh khắc trong thời gian. Dựng phim vô hình giúp cho việc chuyển động liên tục trở nên khả thi, đặc biệt khi không thể quay một take duy nhất trên hiện trường. Một vài bộ phim có đủ điều kiện để quay one take mà không cần xử lý trong dựng phim. Tính liên tục của chuyển động cho phép người xem cảm thấy rằng những gì họ đang quan sát trên màn ảnh đang thực sử diễn ra trong thời gian thực. Không có bất cứ cú chuyển cảnh vô duyên nào làm gián đoạn nhịp hành động, chỉ còn lại sự mượt mà của một câu chuyện hấp dẫn. Dựng phim vô hình cho phép làm được điều này.

Phim Rope của Alfred Hitchcock là một ví dụ điển hình về dựng phim vô hình trong điện ảnh. Toàn bộ phim được quay và cắt dựng một cách khéo léo để tạo cảm tưởng rằng nó là một long take xuyên suốt. Mới đây nhất, phim Birdman của Alejandro G. Inarritu cũng áp dụng kỹ thuật tương tự. Để quay một bộ phim trong một take duy nhất đòi hỏi một nỗ lực siêu phàm trong việc dàn cảnh và sức chịu đựng, chưa kể đến các rào cản kỹ thuật cần phải xử lý. Thay vào đó, những bộ phim sử dụng nhiều kỹ thuật trong quá trình sản xuất và hậu kỳ để quyến rũ người xem.

Rope và Birdman là các tuyệt tác trong điện ảnh thế giới, nhưng chúng ta cũng có những ví dụ khác về việc dựng phim vô hình không được áp dụng trong toàn bộ phim mà chỉ được sử dụng giới hạn trong một số cảnh quay đơn lẻ.

Sequence shot là một phân đoạn trong phim chứa một shot duy nhất. Ví dụ điển hình nhất của kỹ thuật này là cảnh mở đầu trong phim Touch of Evil của Orson Welles và phim The Player của Robert Altman. Đôi khi kỹ thuật này được thực hiện bằng một hiệu ứng thực tế, toàn bộ cảnh được tạo ra trong máy quay. Đôi khi, sequence shot được dựng nên trong hậu kỳ, sử dụng nhiều kỹ thuật khác nhau.

Thay đổi trong thiết đặt

Một số khác dùng kỹ thuật dựng phim vô hình để biểu thị sự thay đổi của thời gian tại một địa điểm nhất định. Series phim “Harry Potter” dùng kỹ thuật này khá thường xuyên để thể hiện sự chảy trôi của thời gian trong một năm học tại trường Trường Phù thủy và Pháp sư Hogwarts. Máy quay pan quanh các nhân vật trong một cảnh và chuyển đến một cảnh ở lâu đài hoặc toàn bộ lâu đài. Khán giả sẽ thấy sự thay đổi của thời tiết. Cuối cùng, các nhân vật trong những bộ quần áo theo mùa sẽ xuất hiện trong cảnh. Điều này báo hiệu cho khán giả về sự thay đổi của thời gian trong một shot duy nhất.

• 

Khi câu chuyện diễn tra trong nhiều tháng, điều quan trọng là phải có một cách hiệu quả để truyền tải thông điệp về sự thay đổi của thời gian. Series “Harry Potter” thường dùng kỹ thuật dựng phim vô hình để thể hiện sự thay đổi của mùa giữa các điểm ngoặt.

Theo cách tương tự, dựng phim vô hình có thể được sử dụng để thông báo về sự thay đổi của địa điểm. Hãy tưởng tượng một nhân vật nghĩ về một ai đó ở một địa điểm khác. Camera thực hiện một cú whipan sang phía người đang được nghĩ đến. Ở đây, một cú cắt phim vô hình đã được sử dụng để chuyển đổi giữa hai địa điểm khác nhau trong một shot duy nhất.

Các chủ đề đặt cạnh nhau

Cuối cùng, có những lúc một sự thay đổi về địa điểm hoặc thời gian không thực sự quan trọng. Thay vào đó, sự thay đổi về phối cảnh/góc nhìn được thúc đẩy bởi những cú cắt dựng vô hình là chủ đề trong tự nhiên. Một sự thay đổi về phối cảnh/góc nhìn đối với khán giả được sử dụng để cho họ thấy sự tương phản hoặc sự so sánh giữa  hai đối tượng.

Hai cách để giấu các đoạn cắt

Có hai phương pháp cơ bản để giấu đoạn cắt: whip pan và camera occlusion. Whip pan là một cú pan máy có tốc độ rất nhanh, đủ để tạo ra motion blur. Nó là một trong những cách đơn giản nhất và đáng tin cậy nhất để cắt một cách vô hình và có thể được thực hiện bằng các hiệu ứng thực tế. Trong sản xuất, một shot được hoàn thành với một cú whip pan và shot tương ứng được bắt đầu với một cú whip pan cùng hướng và cùng tốc độ với cú whip pan trước. Người dựng sau đó có thể cắt hai shot và ráp chúng lại với nhau. Hiệu ứng tương tự như vậy có thể được mô phỏng trong các ứng dụng dựng phim nếu người dựng có tay nghề cao và có thể animating motion một cách tỉ mẩn vào clip và sử dụng hiệu ứng blur một cách điêu luyện để mô phỏng một cú whip pan.

Một công cụ khác cũng rất phổ biến trong việc tạo các đoạn cắt vô hình là sử dụng các yếu tố vật lý của cảnh để che khuất máy quay trong một khoảnh khắc và chuyển sang cảnh khác, tạo hiệu ứng camera occlusion. Hitchcock dùng kỹ thuật này trong phim ‘Rope’. Trong một số khung hình, nhân vật sẽ di chuyển phía trước máy quay. Sau đó, ống kính bị che khuất, người dựng phim sẽ cắt tại đây. Đối với khán giá, nó đơn giản chỉ là việc có một vật thể đi ngang qua máy quay. Còn đối với người dựng phim, đó là một cú cắt vô hình.

Blocking

Hiệu ứng Camera occlusion có thể là một kỹ thuật rất sáng tạo, chứ không chỉ là một sự phân tâm đơn giản. Một trong những cách phổ biến nhất để tạo cú cắt phim vô hình là tilt máy quay lên trời, và sau đó tilt máy quay xuống lại và một địa điểm khác xuất hiện.

Hãy thử nó.

Một trong những công cụ dựng phim mạnh mẽ nhất là những kỹ thuật chưa bao giờ được sử dụng. Một trong những niềm vui của người dựng phim là biến điều không thể thành có thể, biến thứ hữu hình thành thứ vô hình.

Biên Dịch và sưu tầm từ: http://pixelfactory.vn